Навіны
Раман Гудрун Паўзэванг “Хмара” (Die Wolke) пераклаў Уладзімір Папковіч.
Кніга была напісаная аўтаркай па “гарачых слядах” пасля трагедыі ў
Чарнобылі. Свет пабачыла ў 1987 годзе. Амаль праз два дзесяцігоддзі
“Хмару” экранізавалі ў Германіі. Размова з перакладчыкам кнігі на
беларускую.
НН: Чаму пераклалі кнігу сучаснай аўтаркі? Вы вядомы
найперш сваімі перакладамі класічнай нямецкай літаратуры: Шылер, Гётэ,
Брэхт...
Уладзімір Папковіч:
Прызнацца, я мала перакладаў прозы, больш паэзію самых розных аўтараў і з
розных моваў: найбольш з нямецкай, але і з рускай, з польскай, нават з
цыганскай... Мая слабасць: думаю і раблю ўсё хутка, можна сказаць,
паспешліва. У паэзіі гэта дапушчальна, таму што, як гэта ні напышліва
можа гучаць, азарэнне — з’ява кароткатэрміновая, раптоўная, як маланка,
успыхне і пагасне. Былі, праўда, выпадкі, калі я перакладаў і прозу:
гэдээраўскую пісьменніцу Рут Крафт (раман “Востраў без маяка”), але гэта
на замову выдавецтва. А Рэмарка (“Тры таварышы”) я перакладаў хуткімі
наскокамі, як верш, бо вельмі палюбіў яго. Што да Шылера, Гётэ,
Брэхта... Усё ж класікі, а стаць побач з класікам і папрасіць яго
загаварыць на нашай мове, было хоць і страшна, але прываблівала.
Чаму
цяпер выбраў твор малазнаёмай у нас пісьменніцы Гудрун Паўзэванг
“Хмара”? Гэтую кніжку, атрыманую мной у падарунак яшчэ ў 1989 годзе, я
чытаў са студэнтамі на нямецкай мове больш за дзесяць гадоў. Яна мне не
абрыдла ад гэтага. Мы па-рознаму ацэньваем мастацкія творы, не толькі
літаратурныя, але і жывапіс, архітэктуру, нарэшце, моду ў адзенні. На
жаль, тут часта спрацоўвае феномен “голага караля”. Калі ўсе хваляць, не
хочацца заставацца дурнем. Гэтая кніга спадабалася асабіста мне. Сваёй
простай і добрай нямецкай мовай, даступнасцю зместу, актуальнасцю. Хто б
мог падумаць: у 1987 годзе, калі толькі кніжка выйшла, быў яшчэ свежы
Чарнобыль. Я шукаю ў памяці, хто з беларусаў напісаў твор на гэтую тэму,
які скалануў бы нас усіх? Магчыма, я мала чытаў, і такія творы былі.
Праўда, і я запомніў надоўга апавяданне Івана Пташнікава “Львы”, ад
якога і сёння, калі яго гартаю, ідуць па целе дрыжыкі.
—
Кніга выйшла ў Германіі ў 1987 годзе. Гэта была кніга-папярэджанне
ўсяму грамадству: атамныя рэактары — небяспечныя. З таго часу мінула
чвэрць стагоддзя. На шчасце, ні ў Германіі, ні дзе яшчэ ў Еўропе не
здарылася страшных аварый. Можа, гэтая кніга занадта змрочная і не
звязаная з сённяшняй рэчаіснасцю?
— Немцы заўсёды
(асабліва пасля Другой сусветнай вайны) вельмі адчувальныя што да
сацыяльных пытанняў. Мы мала гаворым пра моладзевую рэвалюцыю ў Германіі
канца 1960-х — пачатку 1970-х гадоў. Тады моладзь запатрабавала ад
грамадства і ўладных структур канчаткова выракчыся нацысцкага мінулага,
зажыць па праўдзе, даваць бой хлусні, двурушніцтву, карумпаванасці.
Кіраўніцтва, палітыкі прыслухаліся, пайшлі на дэмакратызацыю грамадства.
Гудрун Паўзэванг з таго пакалення і, як я адчуваю, таго настрою, з
1968-га. Менш падтакваць уладзе, больш гаварыць, што думаеш. Не трэба
думаць, што кніга толькі антыатамная. Яна антыбюракратычная,
антыбюргерская (з нашым значэннем). І яна заваявала прызнанне чытачоў:
да верасня 1988 году было прададзена 50 тысяч асобнікаў; у 2010 годзе
наклад дасягнуў 1,5 млн асобнікаў, і раман увайшоў у школьную праграму.
— “Хмару” чытаюць у школах. Для чаго немцам засяроджвацца на такой фантазіі?
—
Немцы неяк умеюць так жыць, каб клапаціцца не толькі пра імгненную
выгаду, але і думаюць, а што будзе, калі... Вось цытата, якую толькі што
ўзяў з сайта папулярнага часопіса “Шпігель”: «Ток з атамных
электрастанцый лічыцца выгадным, экалагічна чыстым і незалежным ад
кароткатэрміновых ваганняў надвор’я. Аднак пытанне канчатковага
складзіравання адходаў, якія выпраменьваюць звыш ста тысяч гадоў, яшчэ,
як і раней, адкрытае. І катастрофа на АЭС “Фукусіма” (немцы кажуць
“Фукушыма”) паказвае, што страх атамнай супераварыі яшчэ не
пераадолены”.
Як бачна, немцы ўлічваюць і такі ірацыянальны
фактар, як страх, і абвяшчаюць мараторый на старыя электрастанцыі, а
новых не будуюць. І шмат хто выступае за тое, каб адмовіцца ад атамных
станцый увогуле. Ці ведаем мы, што думае наш народ наконт гэтага? Неяк
жа будзе... Там, наверсе, лепш ведаюць. Каб жа...
***
Гудрун Паўзэванг
нарадзілася ў 1928 годзе ў Чэхіі, горад Младкаў. Пасля Другой сусветнай
вайны сям’я пераехала ў ФРГ. Гудрун стала настаўніцай і выкладала ў
школах Паўднёвай Амерыкі. Аўтар раманаў “Хмара”, “Апошнія дзеці з
Шэвенборна”, “Плошча Фартуны” і інш. Кніга “Хмара” была экранізаваная ў
2006 годзе. У рускім перакладзе стужка называецца “Облако”. Жыве ў
Германіі.
Уладзімір Папковіч нарадзіўся ў 1935
годзе на Вілейшчыне. Паэт, перакладчык. Аўтар зборнікаў вершаў “На
досвітку”, “Зерне”, “Самы кароткі цень”, “Рэшта”. У яго перакладах з
нямецкай выйшлі кнігі “Вяртанне да сябе” Ёганэса Р. Бэхера, “Закаханы
вандроўнік: паэзія нямецкага рамантызму”, “Тры таварышы” Рэмарка і
іншыя. На нямецкую мову пераклаў “Тараса на Парнасе” К. Вераніцына.
Урывак з рамана можна прачытаць тут.
Набыць кнігу можна тут.
Гудрун Паўзэванг. Хмара. Пераклад з нямецкай Уладзіміра Папковіча. — Мінск: І. П. Логвінаў, 2011. — 160 с.
[TypeError] count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50 #0: include /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #3: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515 #5: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #6: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #7: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #8: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16 #9: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #12: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336 #14: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #15: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #16: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #17: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107 #18: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184 #19: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2 ----------