Навіны

Раман Гудрун Паўзэванг “Хмара” (Die Wolke) пераклаў Уладзімір Папковіч. Кніга была напісаная аўтаркай па “гарачых слядах” пасля трагедыі ў Чарнобылі. Свет пабачыла ў 1987 годзе. Амаль праз два дзесяцігоддзі “Хмару” экранізавалі ў Германіі. Размова з перакладчыкам кнігі на беларускую.

НН: Чаму пераклалі кнігу сучаснай аўтаркі? Вы вядомы найперш сваімі перакладамі класічнай нямецкай літаратуры: Шылер, Гётэ, Брэхт...

Уладзімір Папковіч: Прызнацца, я мала перакладаў прозы, больш паэзію самых розных аўтараў і з розных моваў: найбольш з нямецкай, але і з рускай, з польскай, нават з цыганскай... Мая слабасць: думаю і раблю ўсё хутка, можна сказаць, паспешліва. У паэзіі гэта дапушчальна, таму што, як гэта ні напышліва можа гучаць, азарэнне — з’ява кароткатэрміновая, раптоўная, як маланка, успыхне і пагасне. Былі, праўда, выпадкі, калі я перакладаў і прозу: гэдээраўскую пісьменніцу Рут Крафт (раман “Востраў без маяка”), але гэта на замову выдавецтва. А Рэмарка (“Тры таварышы”) я перакладаў хуткімі наскокамі, як верш, бо вельмі палюбіў яго. Што да Шылера, Гётэ, Брэхта... Усё ж класікі, а стаць побач з класікам і папрасіць яго загаварыць на нашай мове, было хоць і страшна, але прываблівала.

Чаму цяпер выбраў твор малазнаёмай у нас пісьменніцы Гудрун Паўзэванг “Хмара”? Гэтую кніжку, атрыманую мной у падарунак яшчэ ў 1989 годзе, я чытаў са студэнтамі на нямецкай мове больш за дзесяць гадоў. Яна мне не абрыдла ад гэтага. Мы па-рознаму ацэньваем мастацкія творы, не толькі літаратурныя, але і жывапіс, архітэктуру, нарэшце, моду ў адзенні. На жаль, тут часта спрацоўвае феномен “голага караля”. Калі ўсе хваляць, не хочацца заставацца дурнем. Гэтая кніга спадабалася асабіста мне. Сваёй простай і добрай нямецкай мовай, даступнасцю зместу, актуальнасцю. Хто б мог падумаць: у 1987 годзе, калі толькі кніжка выйшла, быў яшчэ свежы Чарнобыль. Я шукаю ў памяці, хто з беларусаў напісаў твор на гэтую тэму, які скалануў бы нас усіх? Магчыма, я мала чытаў, і такія творы былі. Праўда, і я запомніў надоўга апавяданне Івана Пташнікава “Львы”, ад якога і сёння, калі яго гартаю, ідуць па целе дрыжыкі.

— Кніга выйшла ў Германіі ў 1987 годзе. Гэта была кніга-папярэджанне ўсяму грамадству: атамныя рэактары — небяспечныя. З таго часу мінула чвэрць стагоддзя. На шчасце, ні ў Германіі, ні дзе яшчэ ў Еўропе не здарылася страшных аварый. Можа, гэтая кніга занадта змрочная і не звязаная з сённяшняй рэчаіснасцю?

— Немцы заўсёды (асабліва пасля Другой сусветнай вайны) вельмі адчувальныя што да сацыяльных пытанняў. Мы мала гаворым пра моладзевую рэвалюцыю ў Германіі канца 1960-х — пачатку 1970-х гадоў. Тады моладзь запатрабавала ад грамадства і ўладных структур канчаткова выракчыся нацысцкага мінулага, зажыць па праўдзе, даваць бой хлусні, двурушніцтву, карумпаванасці. Кіраўніцтва, палітыкі прыслухаліся, пайшлі на дэмакратызацыю грамадства. Гудрун Паўзэванг з таго пакалення і, як я адчуваю, таго настрою, з 1968-га. Менш падтакваць уладзе, больш гаварыць, што думаеш. Не трэба думаць, што кніга толькі антыатамная. Яна антыбюракратычная, антыбюргерская (з нашым значэннем). І яна заваявала прызнанне чытачоў: да верасня 1988 году было прададзена 50 тысяч асобнікаў; у 2010 годзе наклад дасягнуў 1,5 млн асобнікаў, і раман увайшоў у школьную праграму.

— “Хмару” чытаюць у школах. Для чаго немцам засяроджвацца на такой фантазіі?

— Немцы неяк умеюць так жыць, каб клапаціцца не толькі пра імгненную выгаду, але і думаюць, а што будзе, калі... Вось цытата, якую толькі што ўзяў з сайта папулярнага часопіса “Шпігель”: «Ток з атамных электрастанцый лічыцца выгадным, экалагічна чыстым і незалежным ад кароткатэрміновых ваганняў надвор’я. Аднак пытанне канчатковага складзіравання адходаў, якія выпраменьваюць звыш ста тысяч гадоў, яшчэ, як і раней, адкрытае. І катастрофа на АЭС “Фукусіма” (немцы кажуць “Фукушыма”) паказвае, што страх атамнай супераварыі яшчэ не пераадолены”.

Як бачна, немцы ўлічваюць і такі ірацыянальны фактар, як страх, і абвяшчаюць мараторый на старыя электрастанцыі, а новых не будуюць. І шмат хто выступае за тое, каб адмовіцца ад атамных станцый увогуле. Ці ведаем мы, што думае наш народ наконт гэтага? Неяк жа будзе... Там, наверсе, лепш ведаюць. Каб жа...

***
Гудрун Паўзэванг нарадзілася ў 1928 годзе ў Чэхіі, горад Младкаў. Пасля Другой сусветнай вайны сям’я пераехала ў ФРГ. Гудрун стала настаўніцай і выкладала ў школах Паўднёвай Амерыкі. Аўтар раманаў “Хмара”, “Апошнія дзеці з Шэвенборна”, “Плошча Фартуны” і інш. Кніга “Хмара” была экранізаваная ў 2006 годзе. У рускім перакладзе стужка называецца “Облако”. Жыве ў Германіі.

Уладзімір Папковіч нарадзіўся ў 1935 годзе на Вілейшчыне. Паэт, перакладчык. Аўтар зборнікаў вершаў “На досвітку”, “Зерне”, “Самы кароткі цень”, “Рэшта”. У яго перакладах з нямецкай выйшлі кнігі “Вяртанне да сябе” Ёганэса Р. Бэхера, “Закаханы вандроўнік: паэзія нямецкага рамантызму”, “Тры таварышы” Рэмарка і іншыя. На нямецкую мову пераклаў “Тараса на Парнасе” К. Вераніцына.

Урывак з рамана можна прачытаць тут.

Набыць кнігу можна тут.

Гудрун Паўзэванг. Хмара. Пераклад з нямецкай Уладзіміра Папковіча. — Мінск: І. П. Логвінаў, 2011. — 160 с.

nn.by
[TypeError] 
count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0)
/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50
#0: include
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#3: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515
#5: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#6: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#7: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#8: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16
#9: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#12: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336
#14: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#15: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#16: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#17: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107
#18: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184
#19: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2
----------