Антон Францішак Брыль: "Электронная кніга стане нашым ратаваньнем"

У кнігарні "Галерэя Ў" нядаўна прайшла аўтограф-сэсія маладога паэта і перакладчыка Антона Францішка Брыля, чый першы зборнік "Ня ўпаў жолуд" выйшаў у выдавецтве "Логвінаў". Антон – унук народнага пісьменьніка Беларусі Янкі Брыля, але ў нашай размове мы не закраналі сямейных тэмаў.

– Антон, ужо ў першай кнізе ў вас свая інтанацыя, свае тэмы. Хто з паэтаў сьвету служыць для вас своеасаблівым паэтычным камэртонам, які дапамагае ўзяць патрэбную ноту?

– Насамперш я спрабую напісаць верш, які мне самому спадабаецца. А паколькі я чалавек прыдзірлівы, гэтага, напэўна, хапае. Я праўлю тэкст да той пары, пакуль не палічу, што сам стаў бы яго чытаць. Насамрэч я абуральна мала чытаю прозы, а добрай паэзіі чытаю досыць шмат. Калі штодзённа чытаеш, скажам, Ейтса, Бэлака ды ім падобных паэтаў, то ад гэтага крыху падымаецца ўзровень прыдзірлівасьці да ўласных вершаў.

– Вы чытаеце названых паэтаў ў арыгінале, па-ангельску?

– Так, пераважна па-ангельску, хаця абодвух я сам крышачку перакладаў. А Ейтса яшчэ досыць шмат перакладаў Андрэй Хадановіч.

– У камэнтарах да свайго зборніка вы кажаце, што ўклалі яго на ўзор вядомай "Вэронскай кнігі" Гая Валерыя Катула. Чым вас вабяць старарымскія клясыкі?

– Яны адначасова вельмі жывыя і вельмі вучоныя – гэта цікавае спалучэньне. Катул можа ў адным і тым жа вершы ў тузіне радкоў дэманстраваць агромністыя маштабы жывога пачуцьця і пры гэтым дэманстратыўна выхваляцца сваёй вучонасьцю. Гэта, па-мойму, унікальнае спалучэньне ў рымскіх нэатэрыкаў, якое мяне заўсёды зачароўвала. Я павінен прызнацца, што пасрэдна ведаю лаціну, але вершы – такая матэрыя… Не шкада пасядзець над імі са слоўнікам, каб разабрацца, што там напісана. Скажам, з лацінскаю прозаю я б ня зладзіў, а зь вершамі пры жаданьні спраўляюся.

– Як відаць са зборніка "Ня ўпаў жолуд", вас натхняе міталёгія старой Літвы. Чытаючы вас, я згадваў і Міцкевіча, і "Сьпевы даўніх ліцьвінаў" Яна Чачота. Падчас апошняга перапісу знаходзіліся людзі, якія пазначалі сваю нацыянальнасьць як "ліцьвіны". Вы часам ня зь іх ліку?

– Не, я ня зь іх ліку. Я лічу, што ня трэба дадаткова заблытваць сытуацыю. Ідэнтычнасьць наогул вельмі складаная штука. Я лічу сябе прыналежным да вялікай колькасьці розных супольнасьцяў з рэлігійных, рэгіянальных, моўных меркаваньняў, але калі размова ідзе пра адказ на пытаньне перапісу, мне здаецца, ня трэба ўскладняць рэчы. Я сам у перапісе ня ўдзельнічаў, паколькі жыву за мяжою, але ў графе "нацыянальнасьць" напісаў бы “беларус.”

– А дзе вы жывяце?

– У Ірляндыі, у Дубліне.

– І чым вы там займаецеся?

– Я навуковец-інфарматык. Займаюся альгарытмамі, зьвязанымі з аўтаматычным перакладам.

– Беларускія чытач ведае вас як перакладчыка ангельскай паэзіі. Чаму ў вашым зборніку не знайшлося месца для шыкоўнага перакладу "Бэўвульфа"?

– Я спадзяюся, што “Бэўвульф” выйдзе асобнаю кніжкаю. Пераклад скончаны гэтым летам, каля месяца таму, і я цяпер шукаю рэдактара, бо хочацца падысьці да выданьня сур’ёзна. Прызнаюся, я спачатку думаў зьмясьціць у зборніку і пераклады. Але потым вырашыў, што перакладчык ня мусіць засланяць сабою аўтара. Калі ў свой аўтарскі зборнік паэт уключае пераклады, то зьяўляецца пэўная рызыка. Гэта ў некаторых выпадках цікава. Але я гэтага стараюся пазьбягаць.

– На жаль, беларускае кнігавыданьне сёньня перажывае цяжкія часы. Як вы ў сувязі з гэтым глядзіце на будучыню электроннай кнігі?

– Я, шчыра кажучы, ня ведаю, што адказаць. Нават ня ведаю, наколькі для мяне важныя папяровыя кнігі. Я люблю старыя папяровыя кнігі, хутчэй, з меркаваньняў антуражу. Мне здаецца, што іх выданьне крышачку па інэрцыі адбываецца, што характэрна для невялікай краіны, дзе і наклады невялікія. Можа быць, якраз электронныя кнігі стануць нашым ратаваньнем, бо гэта хуткі спосаб выдацца, лёгкі спосаб дайсьці да самай маленькай вёскі. Гэтаму ня трэба, па-мойму, прыдаваць занадта вялікага значэньня. Катул пісаў яшчэ на папірусных сьвітках, пасьля перапісваўся на пэргамэнтныя старонкі, пасьля перапісваўся на папяровыя, перадрукоўваўся на папяровыя. Калі Катул пойдзе ў электроннае выданьне, гэта будзе тая ж кніга, проста да гэтага трэба прызвычаіцца. Насамрэч, нічога страшнага ў гэтым няма, гэта як пераход ад кніг рукапісных да варштата Гутэнбэрга, як пераход ад пэргамэнту да паперы.