Навіны

У рубрыцы «Варта» Радыё Свабода публікуе адказы на анкету пра чытацкія звычкі беларусаў. 20 пытаньняў пра тое, як файна чытаць файную літаратуру. Сёньня на апытанку адказвае паэт і перакладчык Уладзімер Папковіч.


Якія кнігі вы чытаеце цяпер?

Цяпер мяне захапіла кніга Вінцука Вячоркі «Не сьмяшыце мае прыназоўнікі», падораная мне аўтарам з аўтографам.

Якую выдатную кнігу вы прачыталі апошнім часам?

Navid Kermani, «Wer ist Wir? Deutschland und seine Muslime» (Friedenspreis des Deutschen Buchhandels 2015) — Навід Кэрмані, «Хто такія — Мы? Нямеччына і яе мусульмане» (Прэмія міру Нямецкага кнігагандлю 2015).

Што ўплывае на ваша рашэньне прачытаць кнігу: рэцэнзія, парада сяброў, атрыманьне прэміі кнігай, нешта іншае?

Усё ўплывае — і стаўленьне да аўтара, веданьне яго творчасьці, і водгукі, але найперш я павінен узяць кнігу ў рукі, пагартаць яе, прачытаць некалькі абзацаў. Раней я так купляў кнігі, цяпер вырашаю — чытаць ці не чытаць?

Самая цікавая рэч, пра якую вы даведаліся з кнігі апошнім часам…


Я заўсёды цікавіўся тэмай «Творца (геній) і вар’яцтва». Шмат прачытаў і нават пераклаў тое-сёе на гэту тэму. П’янства, наркотыкі, шызафрэнія, самазабойствы здараліся ў творцаў, магчыма, і не часьцей, чым у «простых» людзей, але пра іх гаварылі (пісалі) больш.
Я прачытаў, да прыкладу, у некалькіх крыніцах, у Ё. В. Гётэ быў свой «бзык»-комплекс: ён баяўся апагею ў адносінах мужчыны і жанчыны — інтымнай блізкасьці. У апошні, рашучы момант, ён проста ўцякаў. Але сустрэўшы нарэшце дзяўчыну з народу, з якой пазнаёміўся выпадкова, ён пачаў жыць з ёй спачатку таемна, а потым і ажаніўся з гэнай Крысьціянай Вульпіюс, і яны мелі сына. Гётэ перажыў сваю жонку.

Які клясычны раман вам давялося прачытаць апошнім часам упершыню?

Ня ведаю, ці можна гэта называць клясыкай: В. Ф. Ходасевич, «Державин». Гэта не раман, а дасьледаваньне, але што я ведаў пра Г. Р. Дзяржавіна, акрамя таго, што «старик Державин нас заметил и, в гроб сходя, бгагословил»?

Максіма Гарэцкага чытаў з цяжкасьцю.

Ня так даўно прачытаў раманы Франсуа Марыяка «Матерь», «Пустыня любви», «Тереза Дескейру», «Клубок змей».

Якіх сучасных аўтараў — раманістаў, паэтаў, драматургаў, крытыкаў, журналістаў — вы цэніце і любіце больш за іншых?

Больш за ўсіх любіў і люблю Рыгора Барадуліна і Васіля Быкава. (Пра Давіда Сімановіча — адмысловая размова). Перачытваю Максіма Танка, Пімена Панчанку, Міхася Стральцова, Васіля Зуёнка, Віктара Казько («Дзікае паляваньне ліхалецьця»), маладзейшых. З задавальненьнем чытаю вершы Веры Буланды з кнігі, якую нядаўна атрымаў ад яе ў падарунак:

Дагараць цыганскія кастры,
Датанцуюць танец, і ў зьнямозе
Я засну пад раніцу. Сябры,
Выбачайце, я ў сваёй дарозе…

Цудоўны пачатак, ды мне згадаўся яшчэ адзін мой сябра, цыганскі паэт


Вальдэмар Калінін.

Алеся Разанава, Леаніда Галубовіча, Уладзімера Арлова, Леаніда Дранько-Майсюка, Людмілу Хейдараву (больш у фэйсбуку) і журналістаў Алену Сьцяпанаву, Тацьцяну і Ігара Мацьвеевых (нашых, віцебскіх), Аляксандра Тамковіча, Сяргея Законьнікава…

Якая кніга апошнім часам давяла вас да сьмеху?

Я сьмяюся найбольш са сваіх «дурнот» (двух- і чатырохрадкоўяў), з сапраўдных недарэчнасьцяў у фэйсбуку, сьмешных гумарыстаў для мяне малавата. Кажуць пра нас з мастаком Феліксам Гуменам: як паасобку — нармальныя людзі, як ідуць разам, увесь час з чагосьці рагочуць. Ненармальныя.

Раней сьмяяўся, чытаючы Ільфа і Пятрова, М. Зошчанку…

А ці плакалі вы над нейкай кнігай апошнім часам?

Не. Ня памятаю. Перад экранам часта нечакана выкочваецца сьляза.

Якая кніга вас раззлавала ці расчаравала?

Мяне аднойчы расчаравала (можа, мяне падвёў мой густ) чытацкая публіка, якая ў адзін голас хваліла, была ў захапленьні, што мне здалося пошлым, банальным. З часам я зразумеў, што я жыву ў іншым часе, зь іншымі прыхільнасьцямі, а густы заўсёды былі рознымі, наконт якіх прыстойныя людзі не спрачаюцца. Сяброўства, тусовачнасьць заўсёды былі, а цяпер яшчэ «сеткі».

Якія літаратурныя жанры вы не чытаеце?

Чытаю ў асноўным паэзію. Я ўжо пісаў, што папяровую «прадукцыю» фізычна не магу ў апошні час адольваць.

Як вы любіце чытаць — на паперы ці з электроннай чыталкі? Адну кнігу ці некалькі паралельна? Раніцай ці вечарам?

Раней чытаў па некалькі кніг — для душы і для працы. У асноўным вечарам, а ноччу яшчэ і пісаў. Раніцай каля ложка заўсёды была кніжка — для зарадкі. Няма таго…

Вы ведаеце, дзе якая кніга ў вас стаіць або ляжыць? Як вы ўпарадкоўваеце свае кнігі?

Часьцей за ўсё інтуітыўна. Час ад часу спрабую навесьці парадак — не атрымліваецца. Шмат з аўтографамі, шмат на нямецкай мове, шмат перакладзеных (ня мной). Паліца маіх кніг і перакладаў.

Паліца з кнігамі ў кватэры Ўладзімера Папковіча

Паліца з кнігамі ў кватэры Ўладзімера Папковіча

Якія кніжныя знаходкі на вашых паліцах маглі б моцна зьдзівіць вашых знаёмых?

Я заўсёды купляў, што заставалася. У мяне няма калекцыі. Падпіскі Янкі Купалы, Якуба Коласа, Петруся Броўкі, Івана Мележа аддаў у бібліятэку. Здаў тое-сёе ў букіністычныя аддзелы, але тыя кніжкі, якія лічыў вартымі, ніхто не купляе. Даўно нават не заходзіў у кнігарню, каб праверыць, што прадалі.

Які найлепшы кніжны падарунак вы атрымалі?

Ад нямецка-беларускага таварыства «Калі ласка-Вількомэн» я атрымаў анталёгію нямецкай паэзіі ў дзесяці тамах з камэнтарамі. Калі выкладаў нямецкую літаратуру, вельмі згадзілася. Я кніжкі ўвогуле люблю, яны, калі стаяць на маіх паліцах, частка майго жыцьця і нават лёсу.

Ваш улюбёны кніжны герой/антыгерой або кніжная гераіня/антыгераіня?

Алёша Карамазаў ды героі твораў Васіля Быкава… Вернасьць праўдзе і самаахвярнасьць заўсёды захаплялі мяне, па сутнасьці, слабага чалавека.

Вы шмат чыталі ў дзяцінстве? Якія кніжкі зь дзяцінства засталіся ў вашай памяці назаўсёды?

У мяне дзяцінства не было. Адна вайна (1939 г.) зьмянілася Вялікай, а потым дзіцячых кніжак не было. Я ў асноўным самавук. Дзіцячыя кніжкі чытаў потым са сваімі дзецьмі.

Калі б вы маглі прымусіць прэзыдэнта Беларусі прачытаць нейкую кнігу, што гэта было б?

Прымушаць чытаць нікога нельга. Каб была магчымасьць папрасіць, то я ветліва прапанаваў бы: «Прачытайце, калі ласка, маю апошнюю кніжку выбраных вершаў «Зазімак». Яна павінна Вам спадабацца…

Паэты Кастусь Севярынец і Ўладзімер Папковіч

Паэты Кастусь Севярынец і Ўладзімер Папковіч

Каго з трох сучасных або памерлых пісьменьнікаў вы хацелі б запрасіць на прыватную літаратурную вечарыну?

Мне б было прыемна, каб хтосьці сам прыйшоў.

Каго б вы хацелі мець як свайго біёграфа?

Ніякі біёграф ня можа ўлезьці мне ў душу. З біёграфаў, якіх я чытаў, спадабаўся Штэфан Цвайг (Stefan Zweig), вельмі тонкі псыхоляг. Сам закончыў жыцьцё самагубствам.

Што вы перачытваеце?

Паэзію. Выцягну кніжачку, якая пад руку трапіць, і чытаю. Найбольш Рыгора Барадуліна, захапляюся яго віртуозным валоданьнем словам.

Што вы плянуеце прачытаць у бліжэйшым часе?

Поўныя паліцы непрачытаных кніг — на трох мовах. Баюся за лёс маёй мовы.

Радыё Свабода
[TypeError] 
count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0)
/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50
#0: include
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#3: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515
#5: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#6: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#7: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#8: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16
#9: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#12: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336
#14: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#15: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#16: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#17: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107
#18: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184
#19: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2
----------