Навіны
Ва ўніверсітэце, на занятках у межах спецкурса “Інтэрпрэтацыя паэтычнага тэксту” мы працавалі ў асноўным з рускамоўнымі перакладамі англійскай і амерыканскай класікі. Ды што казаць, нават тыя перастварэнні, што сталі метадычным матэрыялам, ужо самі могуць лічыцца класікай перакладу. Гэта работы Самуіла Маршака, Барыса Пастарнака, Уладзіміра Набокава… У той час я заўсёды думала: няўжо ніхто з сучасных беларускіх паэтаў не наважыўся, апроч Шэкспіра, перакласці, да прыкладу, вершы Эдгара По, Эзры Паўнда ці Джона Дона?
Натуральна, я ведала пра тое, што ў нас актыўна працуюць перакладчыкі, але іх творчыя эксперыменты тады было досыць складана знайсці. Новая кніга паэта Андрэя Хадановіча “Разам з пылам” (Мінск: Кнігазбор, 2013) мяне пераканала канчаткова. У нас ёсць вартыя ўвагі пераклады, ёсць творцы, якія не лянуюцца шукаць спосаб шырокі змест кароткіх англамоўных радкоў укладаць у такія ж кароткія ды змястоўныя беларускамоўныя. І яшчэ падкрэслю: гэта не той выпадак, калі аўтару пераклада патрэбна сарамліва і сціпла хавацца ў апошнім радку пад тэкстам ці проста “залезці” ў змест.
Пра такую калекцыю перакладаў (а менавіта так пазначаецца на вокладцы), думаю, марыць кожны, хто спрабуе сябе на ніве перастварэння паэзіі. Бо здаецца, і перакладаеш шмат, і вартых увагі варыянтаў перакладу хапае, але скласці іх усе ў адну кнігу, пры гэтым на вокладцы пазначыўшы, што гэта менавіта твае спробы, досыць складана. Патрэбна сапраўдная сістэма, колькасць, якасць. Але ў Андрэя Хадановіча ўсё атрымалася выдатна.
У кнігу ўвайшлі пераклады з сямі моў свету, якія рабіліся цягам пятнаццаці гадоў. Гэта і класіка, і сучасная паэзія, і нават песні. Некаторыя з тэкстаў можна было пачытаць раней у адмысловых тэматычных зборніках (да прыкладу, у кнізе беларускамоўных перакладаў Эдгара По “Маска чырвонае смерці”) ці ў паэтычных зборніках самога Андрэя Хадановіча, але менавіта разам, сабраныя пад адной вокладкай, пераклады распавядуць нашмат больш. І пра густы іх аўтара, і пра ўласна яго майстэрства да перастварэння сусветнай класікі паэзіі па-беларуску. Ды што казаць, гэтае выданне можа стаць выдатным матэрыялам для дысертацыйнага даследавання па тэорыі паэтычнага перакладу.
Ці можна давяраць Хадановічу? Думаю, можна. У перакладзе паэзіі з пэўнай мовы свету ёсць свае “экзаменатары”, чые творы асабліва складана перастварыць. У амерыканскай такім аўтарам з’яўляецца Эмілі Дыкінсан. Мала каму ўдавалася выразна і таленавіта перакласці яе кароткія, але такія змястоўныя вершы. Чытаць Дыкінсан у перакладзе Хадановіча — адно задавальненне. І аўтарскі стыль паэткі не губляецца, і радок застаецца такім жа сціслым, і дадатковыя сэнсы захоўваюцца.
“Мой ліст — да Свету, хоць пісьма / Свет не напіша мне,” — піша ўслед за амерыканскай аўтаркай беларускі паэт. Ці ж не выдатна піша? Можа, і Свету захочацца адказаць на гэты своеасаблівы перакладчыцкі ліст?
апублікавана ў газеце “Літаратура і мастацтва” 11 красавіка 2014 г.
[TypeError] count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50 #0: include /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #3: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515 #5: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #6: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #7: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #8: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16 #9: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #12: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336 #14: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #15: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #16: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #17: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107 #18: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184 #19: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2 ----------