Навіны
Дата публікацыі: 05.03.2020
4803
Усё жыццё Павел Уладзіміравіч Сцяцко жыве роднай мовай. Аб’ектамі навуковых даследаванняў Паўла Уладзіміравіча з’яўляюцца словаўтварэнне народна-дыялектнай і літаратурнай форм мовы, словаўтваральныя сувязі славянскіх моў, граматыка беларускай літаратурнай мовы, лексікалогія, дыялекталогія, этымалогія, методыка выкладання беларускай мовы ў вышэйшых навучальных установах.
Павел Сцяцко з’яўляецца аўтарам звыш 500 навуковых прац. У іх ліку кнігі – “Народная лексіка” (1970), “Дыялектны слоўнік: (з гаворак Зэльвеншчыны)” (1970), “Беларускае народнае словаўтварэнне: афіксальныя назоўнікі” (1977), “Беларуская граматыка ”, Ч. 1, (1985, у сааўт.), “Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў” (1990, у сааўт.), “Пачатковы курс мовазнаўства” (1993), “Уводзіны ў мовазнаўства” (2001), “Культура мовы” (2002), “Сінтаксіс сучаснай беларускай мовы” (2006) і многія іншыя.
Імя даследчыка добра вядома не толькі на Беларусі, але і далёка за яе межамі. Вучоны прымаў удзел у рабоце IX Міжнароднага з’езда славістаў, у многіх міжнародных сімпозіумах і канферэнцыях.
„Цікавы, добры, разумны, інтэлігентны”. Такія эпітэты даў аднаму са стваральнікаў першага факультэта беларускай філалогіі, першаму старшыні гарадзенскай абласной Рады ТБМ, прафесару, доктару філалагічных навук Паўлу Сцяцко ягоны ў мінулым калега па Таварыству Беларускай мовы Аляксей Пяткевіч.
5-га сакавіка Паўлу Сцяцко споўнілася 90 год. „Ён – сапраўдны беларускі патрыёт”, – кажа пра Паўла Сцяцко ягоны, у мінулым, калега па гарадзенскаму дзяржаўнаму ўніверсітэту імя Янкі Купалы Аляксей Пяткевіч. „Гэта вельмі важная заслуга чалавечая. Ён такім выгадаваны быў. Такая сям’я была, такім ён вырас, такім я яго ведаў”.
Радзіма прафесара Паўла Сцяцко – Зэльвенскі раён, вёска Грабава. У пяць гадоў ён пачаў вучыцца ў Грабаўскай пачатковай польскай школе. Быў вельмі начытаным, за год скончыў два класы. Акрамя сваіх падручнікаў, перачытываў навучальныя кніжкі сваіх старэйшых братоў. Пасля заканчэння трэцяга класа адміністрацыя школы перавяла яго адразу ў пяты, пасля – пераскочыў у сёмы. На выдатна скончыў Дзярэчынскую сямігодку, Ваўкавыскую педагагічную вучэльню. Гэта дала магчымым яму паступіць без экзаменаў у Гарадзенскі педагагічны інстытут.
– З самага пачатку яго лёсу ў Гродне, калі ён скончыў педінстытут, быў пакінуты працаваць на кафедры мовы. Ён быў здольным студэнтам, і вось яго пакінулі працаваць, – згадвае прафесар Аляксей Пяткевіч. – Я яго ведаў у гэтым плане, як спецыяліста, як вучонага, пры чым, саліднага вучонага. У гэтым кірунку яго вельмі вялікая заслуга – яго аспіранты. Ён многа выпусціў, цяжка нават знайсці ў Беларусі мовазнаўца, які б выпусціў такую колькасць аспірантаў! Знаю, што ў Гомелі, дзе ён працаваў, таксама выйшла з-пад яго крыла шмат. І асабліва ў Гродне, дзе ён працаваў з 1990 года. Кіраўніцтва аспірантамі ў яго вельмі добра атрымлівалася. Неяк так склалася, што ён умеў вытрымаць стандарт падрыхтоўкі. І выпускаў добрых знаўцаў беларускай мовы. Дарэчы ў гарадзенскім універсітэце, па патрэбе кафедраў замежных моваў, рыхтаваў людзей, у якіх дысертацыі былі на гэтым сумежжы. У Гродне няма яму роўных.
Прафесар Павел Сцяцко ўзначальваў тэрміналагічную камісію Гарадзенскай вобласці, рэдагуе мовазнаўчыя часопісы, піша манаграфіі, падручнікі. Удасканальвае свае веды чэшскай і польскай моваў. Тое, што ягоныя інтарэсы ў мовазнаўстве былі вельмі шырокімі, паказвае шырыня ягоных даследчыцкіх і навукова-папулярных публікацыяў. У 1999 годзе выйшаў з друку ягоны „Слоўнік рэгіянальнай лексікі Гродзеншчыны”. У 2002 годзе выйшла ягоная фундаментальная кніжка для шырокага кола аматараў беларускай мовы пад назвай „Культура мовы”, якая скіравана да развязання праблемаў і спраставання шляхоў удасканальвання беларускага правапісу, пазбаўлення тыповых парушэнняў сістэмы беларускай мовы.
– Гэта і словаўтварэнне, гэта і лексіка, у тым ліку і рэгіянальная лексіка, і культура мовы. У гэтам кірунку ён даволі такую настойлівую пазіцыю трымаў: вычышчаць сучасную мову ад русізмаў, – кажа Аляксей Пяткевіч, – што насаджалася ў савецкі час. Ды не толькі ў савецкі. Тут таксама шмат зрабіў, многа друкаваўся. І выпусціў многа кніг, якія не стаяць на паліцах, а якімі карыстаюцца. – Усякі сапраўдны даследчык не можа не папулярызаваць свой прадмет. Тым больш мова, гэта такая рэч, якая патрэбна ўсім. І Павел Сцяцко гэта выдатна разумеў у часе працы ва ўніверсітэце. І кніжкі яго навукова-папулярныя, а то і проста друкаваў тэксты ў газетах. У „Нашым Слове”, да апошняга часу друкаваліся цыклы яго артыкулаў, пра паходжанне беларускіх прозвішчаў. Гэта вельмі цікавае назіранне і папулярная праца. Кожны, канешне, зацікаўлены, каб ведаць адкуль жа яго прозвішча пайшло. Ён дапамагаў, такому самаўсведамленню – і нацыянальнаму, і агульнакультурнаму. Тут, бяспрэчна, ягоная вялікая заслуга, – кажа Аляксей Пяткевіч.
Павел Сьцяцко быў першым старшынём гарадзенскай абласной Рады Таварыства Беларускай мовы. Ягоная асоба, як аўтарытэта ў беларускім мовазнаўстве, узняла прэстыж гарадзенскай абласной арганізацыі ў агульнанацыянальным маштабе. Круглую дату сваіх народзінаў прафесар Павел Сцяцко адзначае ў сястрынскім прытулку ў мястэчку Азёры, Гарадзенскага раёну. Якуб Сушчынскі, Беларускае Радыё Рацыя
Рада і Сакратарыят ГА "Саюз беларускіх пісьменнікаў" шчыра віншуюць юбіляра з днём народзінаў, зычаць моцнага здароўя, бадзёрага настрою, натхнення на новыя кнігі і справы на карысць Бацькаўшчыны!
Беларускае Радыё Рацыя
[TypeError] count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50 #0: include /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #3: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515 #5: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #6: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #7: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #8: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16 #9: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790 #10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885 #11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784 #12: CBitrixComponent->showComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724 #13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336 #14: include(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615 #15: CBitrixComponent->__includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692 #16: CBitrixComponent->includeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195 #17: CAllMain->IncludeComponent /mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107 #18: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184 #19: include_once(string) /mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2 ----------