Навіны

ChemViews Magazine
На наступным тыдні Шведская акадэмія абвесціць не аднаго лаўрэата Нобелеўскай прэміі па літаратуры, а двух, бо прэмія аднаўляецца пасля беспрэцэдэнтнага скандалу. Кіраўнік камітэта ўпэўнены, што прыз вернецца, пазбягаючы «мужчынскай» і «еўропацэнтрычнай» перспектывы, што кіравала выбарам пераможцаў у мінулым.

У мінулым годзе Нобелеўская прэмія па літаратуры была перанесена пасля сексуальнага і фінансавага скандалаў, што прывяло да шэрагу адставак у Шведскай акадэміі. Жан-Клод Арно, чыя жонка Катарына Фростэнсан была членам Акадэміі, пакуль яна не сышла ў студзені за парушэнне сакрэтнасці, быў абвінавачаны ў сексуальных дамагальніцтвах, гвалце і ў кастрычніку 2018 года і трапіў у турму на два гады.

Узнагароды за 2018 і 2019 гады будуць прадстаўлены ў чацвер, Акадэмія спадзяецца, што вяртанне Нобелеўскай прэміі будзе добра ўспрынятае сусветнай літаратурнай супольнасцю. Прыз 9 мільёнаў шведскіх крон (914 000 даляраў) даецца пісьменніку, які, паводле слоў Альфрэда Нобеля, напісаў «самае лепшае ў ідэальным кірунку».

Як мяркуюць, расейская пісьменніца Людміла Уліцкая, гвадэлупская Марыс Кандэ і аўтарка «Расказа служанкі» Маргарэт Этвуд будуць змагацца за перамогу ў гэтым годзе. Гэткі прагноз выглядае асабліва імаверным пасля таго, як старшыня Нобелеўскага камітэта па літаратуры Андэрс Олсан сказаў, што крытэры ў выбары пераможцаў у гэтым годзе будуць змененыя.

Улічваючы, што два апошнія лаўрэаты – Кадзуо Ісігура і Боб Дылан – пішуць па-англійску, і толькі 14 з 114 лаўрэатаў літаратуры – жанчыны, на гэтым тыдні Олсан прызнаў неабходнасць журы «пашырыць нашу перспектыву».

«У нас быў больш еўропацэнтрычны погляд на літаратуру, а зараз мы глядзім на ўвесь свет», – сказаў ён. «Раней ён быў значна больш арыентаваны на мужчын. Цяпер у нас так шмат сапраўды вялікіх пісьменніц, таму мы спадзяемся, што прэмія і ўвесь працэс яе ўручэння стане значна шырэй па сваім ахопе».

«Калі будуць два [лаўрэаты], адна з іх павінна быць жанчынай», – сказала Фіямета Рока, карэспандэнтка The Economist і адміністратар The Booker Prize, дадаўшы, што «яны, верагодна, будуць з розных кантынентаў».

«З пісьменнікаў, якія заслугоўваюць значна шырэйшай чытацкай аўдыторыі, – сказала Рока, – я б назвала Марыс Кандэ, вялікую каралеву, імператрыцу карыбскай літаратуры. А ва Усходняй Еўропе і Краснахоркай, і Такарчук будуць у чыімсьці спісе».

Па словах Рока, кітайскі пісьменнік у выгнанні Ма Цзянь, разам з аргентынскім Сэсарам Айра і паўднёваафрыканскай пісьменніцай Анцье Крог, таксама знаходзяцца ў фокусе: «Часткова журналістка, часткова вяшчунка, часткова драматург, часткова паэтка – вялікі летапісец пераходу ад апартэіду да ўлады чорнай большасці і значэння гэтых падзей».

Аўтар, які піша на англійскай мове, будзе «малаверагоднай» перспектывай, дадае Рока. «Наш уласны Ніл Гейман – гэта цудоўна. І я думаю, што любы, хто складзе спіс, ўнясе ў яго Маргарэт Этвуд».

Шведска-грэчаская журналістка і аўтарка Аляксандра Паскаліду, якая ў мінулым годзе дапамагла знайсці аднаразовую прэмію Новай акадэміі ў літаратуры – заваяваную Кандэ, – каб запоўніць пустэчу, пакінутую Нобелем, таксама бачыць жанчыну-пераможцу, напрыклад «неверагодную» антыгуа-амерыканскую пісьменніцу Ямайку Кінкейд. «З таго часу, як прэмія была заснавана ў 1901 годзе, толькі 14 жанчын атрымалі яе», – сказала яна.

Марын Фрылі, старшыня ангельскага PEN і суддзя Міжнароднага Букера гэтага года, прапанавала французскую пісьменніцу Эні Эрно, якая «піша ва ўласным жанры, ігнаруючы няпісаныя правілы рамана і мемуара, стварае новыя прасторы для калектыўнага разважання», і калумбійца Хуана Габрыэля Васкеса, які «кінуў выклік самой гісторыі», паказаўшы яе афіцыйных храністаў у ролі шарлатанаў.

Жак Тестард з The British press Fitzcarraldo, якая апублікавала атрыманне прэміі Святланай Алексіевіч у 2015 годзе, сказаў, што гэта «выдатна», вярнуць Нобелеўскую премію. «Ці Сюэ або Скаласцік Мукасонга можа быць цікавым выбарам. У Лацінскай Амерыцы я б з задавальненнем паглядзеў, як хто-небудзь накшталт Алены Панятоўскай атрымае прэмію. Бліжэй да дома, я буду заўзець за двух аўтараў, якіх мы публікуем і пра якія, здаецца, кажуць букмекеры: Вольга Такарчук і Джон Фос. І мне б хацелася думаць, што Эні Эрно будзе годнай пераможцай». 

Спатрэбіцца час, каб аднавіць давер і рэспектабельнасць Шведскай акадэміі, Олсан з нецярпеннем чакае аб'явы ў чацвер. «Дзве прэміі ў літаратуры – гэта нешта выключнае, – сказаў ён».

Паскаліду лічыць, што гэта толькі пачатак павольнага працэсу аднаўлення.
«Спатрэбіцца час, каб аднавіць давер і рэспектабельнасць. Катарсіс яшчэ не наступіў. Недатыкальныя патрыярхі дагэтуль кіруюць, але я спадзяюся, што яны чамусьці вучыліся пасля той бязладзіцы, якую яны стварылі. Гэта была антрапагенная катастрофа, якая пакарала літаратуру».



The Guardian
[TypeError] 
count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0)
/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50
#0: include
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#3: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515
#5: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#6: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#7: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#8: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16
#9: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#12: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336
#14: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#15: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#16: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#17: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107
#18: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184
#19: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2
----------