Навіны

Штогадовая Генеральная Асамблея Еўрапейскай Пісьменніцкай Рады 2021 года прайшла анлайн – абраная новая Рада. Правы аўтараў, свабода слова і трансмежавае супрацоўніцтва: пісьменнікі і перакладчыкі еўрапейскага кніжнага сектара выступаюць разам за ўстойлівую будучыню і разнастайнасць кніг. 

Удзел прынялі 45 дэлегатаў і прадстаўнікоў арганізацый – членаў Еўрапейскай пісьменніцкай рады (EWC) з 26 краін прынялі ўдзел ў другой віртуальнай Штогадовай Генеральнай Асамблеі ў гісторыі Еўрапейскай пісьменніцкай рады ў панядзелак, 7 чэрвеня 2021 г. Гэтая сустрэча завяршыла трохдзённую палітычна-літаратурную канферэнцыю EWC і ўключыла ў сябе выбары новай Рады на тэрмін 2021-2023 гг.

У пятніцу, 4 чэрвеня, на форуме па надзвычайных пытаннях EWC 19 дэлегатаў і спецыяльныя госці з 15 краін абмяркоўвалі сацыяльны, эканамічны і грамадзянскі статус аўтараў у еўрапейскім кніжным сектары і ўзмацненне ціску на свабоду слова. Субота 5 чэрвеня была прысвечаная ўварванню рэальнасці: у чатырох інтэрнэт-панэлях з 18 гасцямі і мадэратарамі з 14 краін, празаікі, паэты, выдаўцы, навукоўцы, журналісты і актывісты размаўлялі пра трансфармацыю літаратуры ў часы пандэмій, пра сучаснасць і будучыню Беларусі, а таксама пра неабходнасць навукі і даследаванні ў часы канспіралагічных тэорый. Завяршыўся вечар чытаннем вершаў удзельнікамі з Чэшскай Рэспублікі, Германіі, Іспаніі, Швецыі і Турцыі.

Ніна Георге, празаік і аўтар міжнародных бестсэлераў з Германіі, пераабраная прэзідэнтам Еўрапейскай пісьменніцкай рады. Два віцэ-прэзідэнты – генеральны адвакат Мая Бенсімон, дарадца Таварыства французскіх літаратараў і паэт Мігель Анхель Серана, генеральны сакратар Калегіяльнай асацыяцыі пісьменнікаў у Іспаніі. У новаабраную Раду ўвайшлі пісьменнік-крыміналіст Эйстэйн Гансэн, старшыня Нарвежскага таварыства аўтараў, фінскі аўтар нон-фікшн Марку Лёйтэнен, прафесар геаграфіі чалавека, і Алена Макоўская, старшыня грамадскага аб'яднання "Бацькаўшчына" і член сакратарыята Саюза беларускіх пісьменнікаў.

«Крызіс каранавіруса выявіў не толькі існуючыя парушэнні заканадаўства аб інтэлектуальнай ўласнасці, але таксама і ў грамадстве, і нагадаў пра пра іх далікатнасць", – кажа Ніна Георге, прэзідэнт Еўрапейскай пісьменніцкай рады. «Улічваючы гэта, перад абранай Радай EWC стаіць некалькі задач: працягваць абараняць эканамічнае і прававое становішча пісьменнікаў і перакладчыкаў – і асэнсаваць сацыяльныя недахопы, якія сталі бачнымі. Гэта таксама ўплывае на аўтараў, ставіць іх пад сумнеў іх ролю і патрабуе цэласнай палітыкі".

"Культура глыбока фарміруе ўсе чалавечыя і грамадскія дзеянні. Кнігі маюць у гэтым асаблівую ролю: яны ёсць аснова разумення і знаходжання агульных рысаў і адрозненняў", – дадае віцэ-прэзідэнт Мігель Анхель Серана. "Гэта яшчэ больш важна, бо ў перыяд пандэміі грамадства дыстанцыявалася не толькі фізічна, але таксама і ментальна. З мэтай захавання кніжнай культуры будучыні неабходна абараняць ролю аўтараў – у гэта уваходзіць як эканамічныя і юрыдычныя правы, так і пытанне добра спланаваных сацыяльных сістэм і прызнанне аўтараў у дэмакратычным грамадстве". Віцэ-прэзідэнт Мая Бенсімон падкрэслівае: "Выкананне на нацыянальным узроўні Дырэктывы аб аўтарскім праве на адзіным лічбавым рынку, які павінна стаць абавязковай 7 чэрвеня, дае ўнікальную магчымасць вызначыць курс на наступныя дваццаць гадоў і ўзяць на сябе абавязацельствы пісьменнікаў і перакладчыкаў – і такім чынам інвесціраваць у культуру і моцныя дэмакратыі. Таму EWC заклікае ўсе дзяржавы-члены ЕС, якія гэтага яшчэ не зрабілі, неадкладна перайсці да зручнага для аўтара пераходу, уключаючы абавязацельствы па празрыстасці таксама і для трэціх асоб, і прапарцыйнае ўзнагароджанне".

Лічбавая будучыня і патрэба ва ўстойлівай адукацыі

Новаабраны член Рады Эйштэйн Хансэн адзначае: "Адна з дынамічных задач стала відавочная падчас пандэміі: разрыў у каштоўнасці ў галіне лічбавай эксплуатацыі кніг і тэкставых твораў. Кожнае выкарыстанне павінна быць аплачана, гэта асноўнае правіла, але яно было падарвана стрымінгам і агульным скарачэннем долі электронных кніг і аўдыякніг. Такім чынам, адной з нашых задач павінна быць уважлівае сачэнне за развіццём электроннага рынку, у тым ліку ў галіне штучнага інтэлекту – і ўстанаўленне справядлівых правілаў у інтарэсах аўтараў".

"Інфармацыйны харчовы ланцуг", пачынаючы з тых, хто вырабляе і прадастаўляе – ці літаратура, ці артыкулы, сродкі масавай інфармацыі, ці навучальныя і акадэмічныя кнігі і тэксты – павінен заставацца жывым і квітнець". Фінскі аўтар нон-фікшн і пераабраны член Рады EWC Марку Лёйтэнен дадае і рэкамендуе: "Цяпер дзяржавы-члены як ніколі просяць павялічыць бюджэт на адукацыйныя, акадэмічныя і навучальныя матэрыялы, замест таго, каб прапагандаваць далейшыя выключэнні і абмежаванні".

Дэмакратыі пад ціскам: мы не павінны адводзіць погляд

Алена Макоўская з Беларусі падкрэслівае важнасць свабоды слова і тое, што на дэмакратычныя дзяржавы аказваецца ціск: "Мы, знаходзячыся ў краіне, якая прыйшла да юрыдычнага дэфолту, звычайна разглядаем краіны ЕС як добры прыклад для нас", – кажа пераабраны член Рады EWC. "Паколькі свабода слова з'яўляецца краевугольным каменем кожнага здаровага грамадства і адной з галоўных праблем, над якой працуе EWC, я спадзяюся, будзе праведзена даследаванне EWC "Пісьменнікі пад ціскам" для ацэнкі сітуацыі, у якой знаходзяцца аўтары кніг ва ўмовах розных узроўняў абмежаванняў – дзяржаўныя абмежаванні, рынак, мова нянавісці, – і своечасова прымаць контрмеры. Абмежаванні і ўціск не прыходзяць раптоўна".

"Я бачу нас, пісьменнікаў і перакладчыкаў, як сейсмографы", – робіць выснову прэзідэнт Еўрапейскай пісьменніцкай рады Ніна Георге. «Кнігі – гэта аснова для шматлікіх магчымасцяў фарміравання меркаванняў, ментальнай вакцынацыі супраць стэрэатыпаў, прадузятасці, ксенафобіі і эфекта бурбалкі фільтраў. Нам, аўтары і старшыням асацыяцый пісьменнікаў і перакладчыкаў, не стане лягчэй у бліжэйшыя гады. Але паколькі зараз мы можам нешта змяніць, гэта менавіта тое, што мы павінны працягваць рабіць".

 

Еўрапейская пісьменніцкая рада – гэта федэрацыя 46 нацыянальных арганізацый прафесійных пісьменнікаў і перакладчыкаў з 31-й краіны, уключаючы ЕС і ЕЭП, а таксама Беларусь, Ісландыю, Чарнагорыю, Нарвегію, Швейцарыю і Турцыю, якія пішуць на 31-й мове. Асацыяцыі-члены EWC прадстаўляюць 160 000 аўтараў усіх жанраў у кніжным і тэкставым сектары. 




Прэс-служба Еўрапейскай пісьменніцкай рады
[TypeError] 
count(): Argument #1 ($value) must be of type Countable|array, bool given (0)
/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/bitrix/news.detail/.default/template.php:50
#0: include
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#1: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#2: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#3: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#4: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news.detail/component.php:515
#5: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#6: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#7: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#8: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/templates/ibwm/components/bitrix/news/news/detail.php:16
#9: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:790
#10: CBitrixComponentTemplate->__IncludePHPTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component_template.php:885
#11: CBitrixComponentTemplate->IncludeTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:784
#12: CBitrixComponent->showComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:724
#13: CBitrixComponent->includeComponentTemplate
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/components/bitrix/news/component.php:336
#14: include(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:615
#15: CBitrixComponent->__includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/component.php:692
#16: CBitrixComponent->includeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/classes/general/main.php:1195
#17: CAllMain->IncludeComponent
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/news/index.php:107
#18: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/modules/main/include/urlrewrite.php:184
#19: include_once(string)
	/mnt/extra_volume/ibwm/www/bitrix/urlrewrite.php:2
----------