Пашкевіч Аляксандр Аляксандравіч

Паэт, празаік, літаратуразнаўца, публіцыст.

Алесь (Аляксандр Аляксандравіч) Пашкевіч нарадзіўся 11 верасня 1972 года ў вёсцы Набушава Слуцкага раёна Мінскай вобласці. Пасля Вясейскай СШ закончыў філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага універсітэта і аспірантуру пры ім.

Сябра Саюза пісьменнікаў Беларусі (з 1995 г., у 1996 г. пераназваны ў Саюз беларускіх пісьменннікаў) і Беларускага саюза журналістаў (з 1997 г.).

Піша на беларускай мове. Вершы і проза перакладаліся на расійскую, украінскую, польскую, літоўскую, балгарскую, ангельскую і шведскую мовы.

У 1998 годзе стаў кандыдатам філалагічных навук, у 2002-м абараніў доктарскую дысертацыю (прызначаная прэзідэнтам Беларусі Вышэйшая атэстацыйная камісія назвала яе варожай дзяржаўнай ідэалогіі - і адмяніла рашэнне Навуковага савета па абароне).

У 2002 - 2010 гг -- старшыня Саюза беларускіх пісьменнікаў. З 2010 - першы намеснік старшыні ГА "СБП".

Узнагароджаны Прэзідэнтам Украіны ордэнам "За заслугі" ІІІ ступені (2006).

Кнігі ў сеціве.

Бібліяграфія

Мастацкія кнігі
1. Нябесная сірвента. Вершы. – Мінск: “Мастацкая літаратура”, 1994, 96 с.
2. Пляц Волі. Раман-дакумент / Серыя “Беларускі гістарычны раман”. – Мінск: “Беллітфонд”, 2001, 414 с.
3. Круг. Раман-біяграфія. – Мінск: “Беллітфонд”, 2006, 200 с.
4. Майдан волі. Роман-хроніка. (Пераклад на ўкраінскую мову Валерыя Стралко.) – Київ: “Фенікс”, 2008, 258 с.
5. Сімъ побѣдиши. Раман, эсэ. – “Кнігазбор”, 2012, 260 с.

Манаграфіі, аўтарэфераты дысертацый, вучэбна-метадычныя і вучэбныя дапаможнікі, даведнікі, навучальныя праграмы
1. Феномен узвышэнства ў беларускай паэзіі ХХ стагоддзя / Аўтарэферат дысертацыі ... кандыдата філалагічных навук. – Мн.: БДУ, 1998.
2. Навукоўцы кафедры беларускай літаратуры ХХ стагоддзя БДУ. Кароткі біябібліяграфічны даведнік. (У суаўтарстве з А. І. Бельскім і У. В. Рагойшам.) – Мн., 1999. – 100 с.
3. Узвышэнства ў беларускай паэзіі ХХ стагоддзя / Праграма спецкурса. – Мн.: БДУ, 2000. 12 с.
4. Пашкевіч А. Зваротныя дарогі. Проза беларускай эміграцыі ХХ стагоддзя. – Беласток: БЛА, 2001. – 240 с.
5. Праграма па гісторыі беларускай літаратуры ХХ стагоддзя / Пад рэд. праф. Д. Я. Бугаёва. (У суаўтарстве з Л. Д. Сіньковай.) – Мінск: БДУ, 2001.
6. Праграма па гісторыі беларускай літаратуры ХХ стагоддзя / Пад рэд. праф. Д. Я. Бугаёва. (У суаўтарстве з Л. Д. Сіньковай.) – Мінск: БДУ, 2003.
7. Канцэпцыя нацыянальнага быцця ў прозе беларускага замежжа ХХ стагоддзя / Аўтарэферат дысертацыі ... доктара філалагічных навук. – Мн.: БДУ, 2002.
8. Канцэпцыя нацыянальнага быцця ў беларускай літаратуры (Проза замежжа ХХ стагоддзя).– Мінск: БДУ, 2002.– 220 с.
9. Проза беларускага замежжа ХХ стагоддзя: Вучэб.-метад. дапаможнік па аднайменным спецкурсе для студэнтаў філал. фак. – Мінск: БДУ, 2002.– 48 с.
10. Драматургія беларускага замежжа ХХ стагоддзя: Вучэб. дапам. для студэнтаў філал. фак. – Мінск: БДУ, 2002. – 48 с.
11. Праграма па гісторыі беларускай літаратуры ХХ стагоддзя / Для студэнтаў філалагічнага факультэта спецыяльнасцей “Беларуская філалогія”, “Руская філалогія”, “Славянская філалогія”, “Замежная філалогія”: Выданне другое, дапрацаванае і дапоўненае (у суаўтарстве з Л.Д. Сіньковай).– Мн.: БДУ, 2003.– 112 с.

Асноўныя літаратурна-мастацкія публікацыі ў перыёдыцы
1. У пагоні за мінутай (Гумарэска) // Мінская праўда, 1989, 7 красавіка.
2. Вясенняя казка; Пажар Зямлі; ***Хто бачыў... (Вершы.) // Чырвоная змена, 1989, 21 снежня.
3. ***Рабінавы дождж…; Жалейка; ***Я марыў… (Вершы.) // Чырвоная змена, 1990, 16 чэрвеня.  
4. Гаданне на пасьянсе; Смерць; ***З вачэй Адама...; ***Цвік у столь... (Вершы) // Зрок, 1991, № 4–5. С. 15.
5. Ключ; Таўро; Уваскрэслы голас; ***Адрачыся штодзённага тлуму...; Малітва сыноў белай зямлі (Вершы) // Чырвоная змена, 1991, 18.03–24.03.
6. Нябесная сірвента; Вечны шлях; Святы касцёр; Уваскрослы голас; Каштанавая арыя; Трыялет кахання (Вершы) // Літаратура і мастацтва, 1993, 3 студзеня.
7. ***Чырвоным сарказмам...; ***Пекныя дзеванькі...; ***Шкло вачэй...; Сустрэча; У чаканні героя (Вершы) // Чырвоная змена, 1991, 19.08–25.08.
8. Мініяцюры // Чырвоная змена, 1992, 20.01–26.01.
9. Апакаліпсіс; Ворагам; ***Разбіла поўня бубнам ціш...; ***З пячорнае похвы...; Жаданні; На Купалле; Цвік у столь; ***Акна абман... (Вершы) // Чырвоная змена, 1992, 13.04–19.04.
10. Апакаліпсіс; ***Разбіла поўня бубнам ціш...; Трое; ***Распранулася пры мне нясмела... // Беларускі універсітэт, 1992, 3 снежня.
11. Садоўнік; *** Пацалуй мяне; Вяснянка; Ахвярнік; ***Дазволь украсці пацалунак...; Чытанка; Партрэт // Літаратура і мастацтва, 1996, 20 верасня.
12. І дам табе вянок жыцця (Урывак рамана) // Літаратура і мастацтва, 1999, 15 студзеня, сс. 8–9, 12.
13. І дам табе вянок жыцця: раман–дакумент // Маладосць, 2000, № 1, сс. 96–184; № 2, сс.90–189.
14. Пляц волі: раман-дакумент // Маладосць, 2001, № 7, сс. 23–112; № 8, сс. 104–201; № 9, сс.110–137.
15. Нябесная сірвента (Верш) // Звязда, 2001, 4 красавіка.
16. Пляц волі. Фрагменты // Бацькаўшчына: Зб. гіст. літ. (Укладанне С.С.Панізніка). – Мінск, “Юнацтва”, 2001. – сс.234 – 245.
17. [Вершы] // Анталогія беларускай паэзіі ХХ стагоддзя (Укладанне Міхася Скоблы). – Мінск, “Лімарыус”, 2002.
18. Круг: раман-біяграфія пра паэта Уладзіміра Дубоўку // Народная воля, 2004, 27, 28, 29, 30 студзеня – 3лютага.
19. Круг: раман-біяграфія пра паэта Уладзіміра Дубоўку // Дзеяслоў, 2004, № 11 (4), сс. 20–63; № 12 (5), сс. 36–94.
20. Кактэбельская анамалія // Дзеяслоў, 2005, № 3 (16), сс. 224–231.
21. Лебяда; ***У срэбры снежнага раздолля... (вершы); І (эсэ) // Радыё Свабода, эфір 2006, 13 траўня.
22. Нябесная сырвэнта. Лебяда. Надзея. Біяграфія. Кніга (Вершы) // Словы і фарбы. – Вільнюс (Летува), 2008.
23. Дрэва, або Што без кораня – не расце // Верасень, №3, 2010
24. Гісторыя “Х” (Плацэнта) [Пад псеўданімам Алесь Ганаровіч] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2010, 29 студзеня, с. 12–13.
25. Ч***А [Пад псеўданімам Алесь Скрыдлеўскі] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2010, 27 жніўня, с. 24.
26. Сімъ побѣдиши. Раман // Дзеяслоў, 2011, № 6 (55), сс. 15–107.
27. Стажар (Вершы.) // Дзеяслоў, 2012, № 5 (60), сс. 22–29.

Пераклады мастацкіх твораў на іншыя мовы
1. Воскресший голос (Вершы, пераклад на расійскую Алены Пехота і Валерыя Грышкаўца.) // Нёман, 1998, № 9.
2. Воскресший голос; Садовник; Орхидеи; Сотворение; Мое волшебное безладье; Книга (Вершы, пераклад на расійскую Валерыя Грышкаўца, Пятра Кошэля і Алены Пехота.) // Белая птица: Сборник стихов белорусских поэтов. Библиотека современной литературы Содружества Независимых Государств, Москва: «Стилистика», 1998.
3. І жизни дам тебе венец: роман-документ (Пераклад на расійскую Фёдара Яфімава.) // Нёман, 2000, № 8, сс. 7–90; № 9, сс.28–122.
4. Триолет любимой; Триолет любви; Зеленоокой; Небесная сирвента; Волна; ***Прилети...; Вечный путь (Пераклад на расійскую Генадзя Рымскага.) // Антология белорусской лирики ХІХ–ХХ веков. – Мн: “Беларускі кнігазбор”, 2001, сс. 458–461.
5. Небесная сирвента; Зеленоокой; ***Кто за меня молиться станет...; Орхидеи (Вершы, пераклад на расійскую Сяргея Дружыніна.) // “Брега Тавриды”, Симферополь, 2001, № 2–3.
6. Небесная сирвента; Зеленоокой; Письмо; На рыцарском турнире (Вершы, пераклад на расійскую Сяргея Дружыніна.) // “Литературный Крым”, 2001, октябрь.
7. Садовник (Пераклад на расійскую Валерыя Грышкаўца.) // Юность, 2002, №5.
8. Зубъръ (Апавяданне, пераклад на балгарскую Елены Алековай.) // Антология белоруска проза. – София, 2005.
9. Майдан волі: Урывки з роману-документа (Пераклад на ўкраінскую Вячаслава Медвідзя.) // Літературна Украïна, 2005, 15 грудня.
10. Надія. Лобода (Вершы, пераклад на ўкраінскую Сяргея Баршчэўскага.) // Літературна Украïна, 2007, 11 жовтня.
11. Воскресший голос (Нізка вершаў. Пераклад на расійскую Міхаіла Стрыгалёва.) // Из века в век. Славянская поэзия ХХ – ХХI веков. – Москва: «Пранат», 2007. – Сс. 648 – 654.
12. Нябесная сырвэнта. Лебяда. Надзея. Біяграфія. Кніга (Пераклад на летувіскую Рычардаса Шылейкі.) // Zodziai ir spalvos / Словы і фарбы. – Вільнюс (Летува), 2008. Сс. 116-129.
13. Нябесная сырвэнта. Лебяда. Надзея. Біяграфія. Кніга (Пераклад на польскую Марэка Вавржкевіча і Анны Собецка.) // Zodziai ir spalvos / Словы і фарбы. – Вільнюс (Летува), 2008. Сс. 116-129.
14. У ста вершах забыў сказаць (Нізка вершаў. Пераклад на летувіскую Владаса Бражунаса.) // Sviesa languose / Святло ў вокнах. Беларуская паэтычная анталогія. – Вільнюс: “Homo liber”, 2008.
15. Nadzieja. PrzeBiografia (Вершы. Пераклад на польскую Анны Собецкай і Марэка Вавржкевіча // …Bo zostane owo. Antologia… ZLP, 2008, сс. 133 – 134.
16. Плац воли. Роман. (Пераклад на расійскую Фёдара Яфімава.) // Сибирские огни. 2009, № 2. Сс. 10 – 92.
17. Prinsessan Katarina / Fragment ur romanen “Med detta segrar jag” (Пераклад на шведскую Нільса Хакансана.) // Spraket som svalan bor idess hjarta. Belarus Litteraturresan. En antologi. 2010. Сс. 207 – 219.

Навуковыя артыкулы, матэрыялы міжнародных навуковых канферэнцый, рэцэнзіі, прадмовы
1. “Узяў я форму з самой прыроды” /Пра “Шляхціца Завальню...” Яна Баршчэўскага // Чырвоная змена. 1991. 15–21 ліпеня. С.16.
2. Пушкінскія беларусы  /Пра нашчадкаў А.С.Пушкіна на Беларусі // Чырвоная змена. 1992. 10–16 лютага. С. 6.
3. Повязь / Уступны артыкул да публікацыі вершаў Уладзіміра Жылкі // Чырвоная змена. 1992. 17–23 лютага. С. 10.
4. Слова пра юбіляра (“Літаратуры і мастацтву” – 60 гадоў) // ЛіМ, 1992, 28 лютага.
5. “Узыдзе наша зерне”. Новая старонка творчасці Каруся Каганца // Літаратура і мастацтва. 1992. 17 красавіка. С. 7.
6. На дымных шляхах / Пра паэзію Сяргея Фаміна (Пад псеўданімам Віктар Лянок) // Чырвоная змена. 1992. 16–22 сакавіка. С. 10.
7. “Падняцца ізноў”. Забытыя вершы Уладзіміра Клішэвіча // Першацвет. 1992. № 1. С. 78–80.
8. Віншую з... панядзелкамі! // Чырвоная змена. 1992. 7.09–13.09.
9. “...На полі дзікай бітвы” / Пра творчасць Вацлава Ластоўскага // Чырвоная змена. 1992. 12–18 кастрычніка. С. 7.
10. Лёс аўтографа Францішка Багушэвіча // Першацвет. 1993. № 2. С. 95–97.
11. Пра Калінку – Ф. Петрашкевіча // Першацвет. 1993. №5.
12. “Шануйце песні свае...” / Апошняя рэдакцыя “Апокрыфа” Максіма Багдановіча // Першацвет. 1993. № 6. С. 98–102.
13. Невядомы Сальвэсь / Пра антыбальшавіцкія творы Алеся Гаруна // Першацвет. 1993. № 8. С. 97–99.
14. Сейбіт святла / Пра творчасць Вацлава Ластоўскага // Першацвет. 1993. №10. С. 98–112.
15. Літаратурна-выдавецкая дзейнасць Вацлава Ластоўскага // Беларусіка. Кн. 4. 1994. С. 325–333.
16. Карусь Каганец (1868–1918) // Роднае слова. 1993. № 2. С. 9.
17. Тамтэйшае / Прадмова да ананімнай паэмы “Ні дня без чаркі” (1970) // Першацвет. 1994. № 4. С. 115–116.
18. Пісаў як дыхаў / Пра сучаснага паэта Міколу Сазонава // Першацвет. 1995. № 8. С. 183.
19. Разбітыя скрыжалі лёсу: успаміны пісьменніка Алеся Звонака // Першацвет. 1995. № 6. С. 101–117.
20. “Кроў з крыві беларуса...”. Легенда і лёс Каруся Каганца // Роднае слова. 1994. № 7–8. С. 10–18.
21. Жыцця і песні спадарожнік. Лёс і творчасць паэта 20-х гадоў Міколы Дубовіка // Першацвет. 1995. № 9. С. 109–110. 1996. № 1. С.126–127.
22. Паэтава Скінія /Пра паэзію Максіма Танка // Крыніца. 1995. № 10. С.34.
23. Вернік “блакітнага крыжа”. Некалькі заўваг наконт антыномаў неба і зямлі ў творчасці Максіма Багдановіча // Першацвет. 1995. № 12. С. 97–103.
24. Пад крылом тысячагоддзя // Літаратура і мастацтва, 1996, 5 студзеня.
25. Перамагчы зло / Пра прозу Мікалая Чаргінца // Настаўніцкая газета. 1996. 9 кастрычніка. С. 4.
26. На паўстанку тысячагоддзяў. Спроба прагнозу новай беларускай паэзіі // Першацвет. 1996. № 10. С. 107–114.
27. “Гэта наша дарога”. Пра “нашаніўскую” дыскусію 1913 года і яе аўтараў // Літаратура і амстацтва. 1997. 10 студзеня. С. 6–7.
28. Да генеалогіі літаратурнага ўзвышэнства // Веснік БДУ. Сер. 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. Псіхалогія. 1997. № 2. С. 24–28.
29. Час паэзіі. Беларускае літаратурнае ўзвышэнства 20–х гадоў: гісторыя станаўлення // ЛіМ. 1997. 11 ліпеня. С. 6–7.
30. Жрэц храма Хараства. Літаратурна-мастацкае ўзвышэнства 20-х гадоў ХХ стагоддзя і творчасць Уладзіміра Жылкі // Першацвет. 1997. № 1. С. 106–112.
31. Город на холме / Пра творчасць Вацлава Ластоўскага (Пад псеўданімам Алесь Акулич) // Нёман. 1997. № 9. С. 3–4.
32. Паміж Ліліт і Евай / Пра творчасць Вольгі Іпатавай // Крыніца. 1997. № 9. С. 19–20.
33. З маланкай у сэрцы. “Прысвячэнні” на паўвярсце жыццяпісу Алеся Разанава // Маладосць. 1997. № 12. С. 240–247.
34. Прарок. Пясняр. Ваяр. Публіцыстычная дзейнасць Янкі Купалы ў 19919–1920–х гадах // Янка Купала – публіцыст. ІІІ Міжнародныя Купалаўскія чытанні 1997 г. Мн., “Беларускі кнігазбор”. 1998. С. 75–78.
35. Феномен узвышэнства ў беларускай паэзіі: ад “Нашай нівы” да “Узвышша” // Веснік БДУ. Сер. 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. Псіхалогія. 1998. № 1. С. 6–8.
36. Апалонавы струны. Эстэтычна-мастацкія знакі беларускага ўзвышэнства 20-х гадоў ХХ стагоддзя // Полымя. 1998. № 2. С. 260–278.
37. Время поэзии. О феномене возвышенства в белорусской поэзии // Нёман. 1998. № 2. С. 240–256.
38. Дня паэзіі – летапісец / Пра паэзію Віктара Шніпа // Крыніца. 1998. № 3. С.79–80.
39. Легенда и судьба Каруся Каганца // Нёман. 1998. № 9. С. 216–246.
40. Алесь Жук // Беларуская энцыклапедыя. Т. 5. – Мн., 1999.
41. Фрыдрых Шылер. Улада песняспеву / Пра пераклады нямецкага паэта на беларускую мову // Нёман. 1999. № 5. С. 243–246.
42. Літаратура павінна чытацца / Пра сучасную беларускую дэтэктыўную прозу, пра прозу Віктара Праўдзіна // Літаратура і мастацтва. 1999. 12 лістапада. С. 5.
43. Час паэзіі / Пра маладую беларускую паэзію // Голас Радзімы. 1999. 23 снежня. С. 6.
44. У завеях пачуццяў. Рыгор Папараць – беларускі паэт 20-х гадоў // Літаратура і мастацтва. 2000. 4 лютага. С. 15.
45. Гісторыя беларускай літаратуры – па-ангельску / Рэцэнзія на кнігу А. Макміліна “Беларуская літаратура 50–60-х гадоў” // Літаратура і мастацтва. 2000. 19 мая. С. 13.
46. Мастацкі покліч стагоддзяў / Пра гістарычную прозу і новы раман Генрыха Далідовіча “Кліч роднага звона” // Літаратура і мастацтва. 2000. С. 6–7.
47. Зазер’еўскі летапісец (Да 100-годдзя з дня нараджэння пісьменніка-эмігранта Міколы Цэлеша) // Голас Радзімы. 2000. 16 жніўня. С. 6.
48. Таямніцы зазер’еўскага летапісца. Лёс і творчасць Міколы Цэлеша // Літаратура і мастацтва. 2000. 6 кастрычніка. С. 13–15.
49. Вацлаў Ластоўскі: пагінацыя жыццяпісу і еўрапейскі кантэкст прозы // Славянскія літаратуры ў кантэксце сусветнай: Матэрыялы IV Міжнар. навук. канферэнцыі: У 2 ч. – Ч. 1: Тэарэтычныя праблемы, літаратуразнаўства... / Рэд.: С. Я. Ганчарова–Грабоўская і інш. – Мінск: БДУ, 2000. С. 177–181.
50. У чаканні свайго дня. Проза Масея Сяднёва // Голас Радзімы. 2001. 11 красавіка. С. 7.
51. Мастацкая мадэль нацыянальнага быцця ў прозе беларускай эміграцыі ХХ стагоддзя // Славянскія літаратуры ў кантэксце сусветнай: Матэрыялы V Міжнар. навук. канфер.: У 3 ч. – Ч. 1: Беларуская літаратура ў кантэксце сусветнай / Рэд.: С. Я. Ганчарова-Грабоўская і інш. – Мінск: БДУ, 2001. С.128–133.
52. Летописец из Зазерья. Судьба и творчество Миколы Целеша // Нёман. 2001. № 4. С. 221–232.
53. Апазіцыйнасць і “духоўная” эміграцыя ў жыцці і творчасці У. Дубоўкі // Да 100-годдзя Уладзіміра Дубоўкі, Уладзіміра Жылкі і Кузьмы Чорнага: Зборнік навук. артыкулаў / Пад навук. рэд. Л. Д. Сіньковай. // Мн: БДУ, 2001. С. 178–181.
54. “Узвышша” і беларуская эміграцыйная літаратура // Да 100–годдзя Уладзіміра Дубоўкі, Уладзіміра Жылкі і Кузьмы Чорнага: Зб. навук. арт. / Пад навук. рэд. Л. Д. Сіньковай. – Мінск: БДУ, 2001. С. 287–293.
55. Малавядомы сатырык з Глыбоччыны. Творчасць Лявона Савёнка-Крывічаніна // Літаратура і мастацтва. 2001. 29 чэрвеня. С. 13–15.
56. Беларуская літаратурная Вільня // Бацькаўшчына: Штогоднік гіст. літ. – Мн.: “Юнацтва”, 2001. С. 96–102.
57. Краса і сіла: Максім Багдановіч і Сымон Пятлюра // Матэрыялы Міжнар. навукова–практычнай канферэнцыі “Максім Багдановіч: аспекты жыцця і творчасці” (Гродна, 7–8 снежня 2001). – ГДУ, 2002.
58. Празаічныя “краскі” беларускага самотніка. Янка Юхнавец // Літаратура і мастацтва. 2002. 11 студзеня. С. 14–15.
59. Формула супраціўлення. Творчасць Юркі Віцьбіча // Полымя. 2002. № 1. С.270–288.
60. Дороги изгнания. О прозе белорусского зарубежья ХХ века // Нёман. 2002. – № 1. – С. 238–253.
61. Літаратурна-грамадскі рух беларускага замежжа ХХ стагоддзя (1918–1990-я гады): згуртаванні, асобы, выданні / Беларус. дзярж. Ун-т. – Мінск, 2002. – 22 с. // Рэферат. зборнік неапубл. прац. – Мінск, 2002. – 1 (24). – Дэп. у БелІСА. 22.03.2002. № Д 200220.
62. Канцэпцыя нацыянальнага быцця ў гістарычнай прозе Вацлава Ластоўскага перыяду эміграцыі / Беларус. дзярж. Ун-т. – Мінск, 2002. – 29 с. // Рэферат. зборнік неапубл. прац. – Мінск, 2002. – 1 (24). – Дэп. у БелІСА. 27.03.2002. № Д 200221.
63. Грамадства і асоба ў сатырычнай прозе беларускага замежжа / Беларус. дзярж. Ун-т. – Мінск , 2002. – 11 с. // Рэферат. зборнік неапубл. прац. – Мінск, 2002. – 1 (24). – Дэп. у БелІСА. 27.03.2002. № Д 200222.
64. Канцэпцыя нацыянальнага быцця ў мемуар–най прозе беларускага замежжа / Беларус. дзярж. Ун-т.– Мінск, 2002.– 18 с. // Рэферат. зборнік неапубл. прац. – Мінск, 2002. – 1 (24). – Дэп. у БелІСА. 27.03.2002. № Д 200223.
65. З кагорты пакліканых Беларуссю // Літаратура і мастацтва. 2002. 5 красавіка. С. 14.
66. Слова як ідэйна-мастацкі канцэпт беларускай літаратуры (На матэрыяле прозы эміграцыі ХХ стагоддзя) // Пісьменнік – Мова – Стыль: Матэрыялы ІІ Міжнар. навук. канф.: У 2 т. Т. 2 / Рэд.: М. Р. Прыгодзіч і інш. – Мінск: РІВШ БДУ, 2002. С.364–367.
67. Мастацкая мадэль нацыянальнага быцця ў прозе беларускай эміграцыі ХХ стагоддзя // Кантакты і дыялогі. 2002. № 3–4. С. 11–16.
68. Пад знакам Ярылы (Раман Уладзіміра Случанскага “Драбы” і станаўленне беларускай гістарычнай прозы) // Роднае слова. 2002. № 5. С. 21–23.
69. Беларуская планіда Віктара Вальтара // Роднае слова. 2002. № 7. С. 28.
70. Канцэпцыя нацыянальнага быцця ў прозе беларускіх эмігрантаў ХХ стагоддзя // Роля беларускай дыяспары ў захаванні і развіцці беларускай культуры: Матэрыялы Міжнар. канферэнцыі. Лондан. 18–19 верасня 2002.
71. Дороги изгнания. Проза белорусского зарубежья ХХ столетия // New Zealand Slavonik Journal (Viktoria university of Wellington). 2002. Р. 201–212.
72. Канцэпцыя нацыянальнага быцця і гістарычная проза беларускай эміграцыі // Studia wschodnioslowianskie /Uniwersytet w Bialymstoku/ 2002. Т. 2. S. 65–76.
73. Проза белорусской диаспоры ХХ века в польском общественно-культурном контексте // Studia neofiłołogiczne. Prace naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Częstochowa: Wyd. WSP, 2002. №3.
74. Нацыянальны і дзяржавабудаўнічы фактары ў творчасці Вацлава Ластоўскага (У суаўтарстве з І.Э.Багдановіч) // Беларускае літаратуразнаўства. 2002. № 1. С. 3–10.
75. Вялікае Княства Літоўскае як дзяржаватворны канцэпт прозы беларускага замежжа // Беларускае літаратуразнаўства. 2002. № 1. С. 65–69.
76. Краса і сіла: Максім Багдановіч і Сымон Пятлюра // Літаратура і мастацтва, 2002, 12 красавіка, сс. 14–15.
77. Язэп Пушча і беларуская эміграцыя // Пра час “Узвышша”. Матэрыялы навук. канферэнцый, Узвышаўскіх чытанняў. – Мн., 2002. С. 114–118.
78. [Прадмова і ўкладанне] Літаратурны альманах філалагічнага факультэта БДУ “Скрыпторый”. – Мінск, БДУ, 2002. – 156 с.
79. Канцэпцыя нацыянальнага быцьця ў прозе беларускай эміграцыі ХХ стагодзьдзя // Матэрыялы міжнароднай канфэрэнцыі “Роля беларускай дыяспары ў захаваньні і разьвіцьці беларускай культуры” / Беларуская бібліятэка й музэй імя Ф. Скарыны. – Лёндан, 2003. С. 28–37.
80. Вялікае Княства Літоўскае як дзяржаватворны канцэпт прозы беларускага замежжа // Studia slawistyczne. / Беласток. 2003. № 4. С. 93–98.
81. Вернік паэзіі // Прадмова (і ўкладанне) да кнігі выбраных вершаў Тодара Кляшторнага “Сляды дарог”. – Мн.: “Беллітфонд”, 2002.
82. Паэзія “Узвышша”. Сучасная літаратура Беларусі. Маладая беларуская паэзія (і інш.) // Праграмы спецкурсаў і спецсемінараў кафедры беларускай літаратуры ХХ ст. Мн.: БДУ, 2003.
83. Жизнь в красоте (Прадмова да кнігі “Суета немых картин” Іллі Расолава. – Москва, “ЭкоПресс-2000”. – 2003.
84. Захаваць сваё нацыянальнае “Я” // Дзеяслоў, 2004, № 10, сс. 246–252.
85. Чытаючы паэтычныя прысвячэнні (Прадмова) // Клышка Алесь. Ад каранёў да кроны. Мінск: “Беларускі экзархат”, 2004.
86. Сівабароды Сымон-музыка (Эсэ пра Рыгора Барадуліна) // Дуліна ад Барадуліна. – Б-ка Свабоды. – 2004. – Сс. 213 – 214.
87. Прарок з дзяржавы парадоксаў (Уступнае слова да Поўнага збору твораў В. Быкава ў 14 тамах.) // Т. 1. – Мн.: “Саюз беларускіх пісьменнікаў” – М.: “Время”, 2005. – сс. 7–10.
88. Жураўліная паэзія // Дзеяслоў, 2005, № 1 (14), сс. 239–244.
89. Публікацыя і падрыхтоўка да друку далітаратурнай біяграфіі В. Быкава “Пункціры жыцьця” // Дзеяслоў, 2005, №№ 1 (14), 2 (15), 3 (16), 4 (17), 5 (18) і 6 (19).
90. Кактэбельская анамалія [Эсэ. Невядомыя старонкі з лёсу М. Багдановіча] // Дзеяслоў, 2005, № 3 (16), сс. 224–231.
91. Роджаныя пад Сатурнам [Пра празаіка-эмігранта Віктара Вальтара] // Дзеяслоў, 2005, № 3 (16), сс. 107–108.
92. Той час... [Слова да 100-годдзя пісьменніка Яна Скрыгана] // Дзеяслоў, 2005, № 5 (18), сс. 232–233.
93. Сучасны літаратурна-грамадскі рух на Беларусі // У пошуку новых форм суседства: міжнародная канферэнцыя. – Гайнаўка (Польшча), кастрычнік, 2005.
94. Янка Купала: прарок, пясняр, ваяк // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 2 – 8 ліпеня, с.9.
95. “Не допускать употребления”, або знішчэнне беларускай кнігі // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 30 ліпеня – 5 жніўня, с.23.
96. Рэспублікі літаратур [пра Рамана Лубкіўскага] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 30 ліпеня – 5 жніўня, с.19.
97. Зямля і неба Якуба Коласа // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 30 ліпеня – 5 жніўня, с.9.
98. Творца не для сябе [пра Барыса Мікуліча] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 3 – 9 верасня, с.9.
99. “Белавежы” – 50 // Шлях па прамой часу. Да гісторыі беларускай літаратуры Польшчы 1958 – 2008 гг. – Беласток, 2007. – сс.5 – 6.
100. Быкаўскі каўчэг (Прадмова да аповесці Васіля Быкава “Бліндаж”) // Быкаў В. Бліндаж. – Мінск, Выд-ва В. Хурсіка, 2007. – Сс. 4 – 6.
101. Нявыдуманыя вобразы (Прадмова да аповесці Васіля Быкава “Апошні баец”) // Быкаў В. Бліндаж. – Мінск, Выд-ва В. Хурсіка, 2007. – Сс. 86 – 88.
102. Трохквецце сумоўя. Прадмова да зб-ка “Трыяда славянскіх паэзій” (па-беларуску, па-ўкраінску і па-расійску). Київ: Книга, 2008.

Публіцыстыка (выбраныя матэрыялы)
На грамадскіх пачатках. Саюз пісьменнікаў у стане выжывання // Новы час, 2003, №8 (13).
У беларускай нацыі – адна мова // Народная воля, 2004, 16 студзеня.
Хто ж у доме гаспадар? // Народная воля, 2004, 5 сакавіка.
[Прамова з выступлення] // Лунінецкія навіны, 2004, 16 красавіка.
Беларуская літаратура – жыве! Прывітальнае слова з нагоды 70-годдзя Саюза беларускіх пісьменнікаў // Народная воля, 2004, 1 верасня.
...Усе мы збяднеем: і левыя, і правыя, і цэнтрысты // Народная воля, 2005, 1 кастрычніка.
Палацы і паяцы літаратуры // Народная воля, 2005, 23 лістапада.
Доктару беларускасці – 75 [Пра Алега Лойку] // Народная воля, 2006, 25 красавіка.
Моральный авторитет: литературный батюшка (о поэте Владимире Дубовка) // Аргументы и Факты, 2006, октябрь.
Літаратура як нацыянальная ідэя (Даклад старшыні ГА “Саюз беларускіх пісьменнікаў” Алеся Пашкевіча, прачытаны на чарговым ХV справаздачна-выбарчым з’ездзе 22 кастрычніка 2006 г. // Беларусь літаратурная, 2006, лістапад – снежань.
Сімвал волі / Уст. артыкул да зборніка “Плошча Каліноўскага”. Выдавецтва “Окна”, Мінск, 2006.
Не забі! Па матывах адной нечаканай дыскусіі (пад псеўданімам Кастусь Каліновіч) // Наша слова / “Беларусь літаратурная”, 2007, 17 студзеня, с. 5.
“З’езд пераможцаў”: ваўкі і балонкі (пад псеўданімам П.Аляксандраў) // Наша слова / “Беларусь літаратурная”, 2007, 17 студзеня, с. 6.
Страсці па Літфондзе (пад псеўданімам Кастусь Каліновіч) // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 2 – 8 ліпеня, с. 11.
Права на слова, або Справа міністра Радзькова // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2007, 2 – 8 ліпеня, с. 15.
Чаканне вясны // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2008, 28 студзеня – 3 лютага, с. 9.
Памяць і слава (пад псеўданімам Алесь Акуліч) // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2008, 29 кастрычніка – 4 лістапада, с.9.
Пакаяльная вечарына, абавязковая для нацыі (пад псеўданімам Алесь Акуліч) // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2008, 30 лістапада – 7 снежня, с.9.
Истории БНР не хватает любви // Деды. Дайджест публикаций о белорусской истории. Вып.1. – Минск: «Вараксин», 2009. – Сс. 5 – 6.
Чачня і літаратура [Пад псеўданімам Алесь Акуліч] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2009, 3 красавіка, с.15.
Пушкін як крывое люстэрка літаратуры [Пад псеўданімам Алесь Акуліч.] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2009, 26 чэрвеня, с.15.
Беларуская літаратура – гарант нацыянальнай незалежнасці. Даклад старшыні ГА “Саюз беларускіх пісьменнікаў” Алеся Пашкевіча, прачытаны на чарговым ХVІ справаздачна-выбарчым з’ездзе 10 снежня 2011 г. // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2011, 23 снежня, с.16–18.
Песні свабоды. Да 110-годдзя адраджэння беларускага друку [Пад псеўданімам Алесь Акуліч.] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2012, 27 ліпеня, с.11.
Ландан: мазаіка ў круглай раме [Пад псеўданімам Янка Скрыдлеўскі.] // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2012, 27 ліпеня, с.11.
…І знікне будучыня, калі не будзе гісторыі (Інтэрв’ю.) // Кніганоша, 2012, № 13, с.1, 7.


Выбраныя матэрыялы пра Алеся Пашкевіча

Людміла Рублеўская. У чаканні героя [Пра зборнік паэзіі Алеся Пашкевіча “Нябесная сірвента”.] // Літаратура і мастацтва, 1994, 17 лістапада.

Ирина Шавлякова. В поисках утраченного времени. Новейшая белорусская литература: контекст и подтекст // Нёман, 2000, №3, СС. 226–228.

Галіна Тварановіч. Зваротныя дарогі / Алесь Пашкевіч. // Slavia orientalis, 2002, № 3, сс. 505–508.

Хроніка ўкрыжавання // Ірына Шаўлякова. Рэстаўрацыя шчырасці. Літаратурна-крытычны канструктар. – Менск: “Логвінаў”, 2005. – Сс. 10–18.

Алесь Пашкевіч // Рыгор Барадулін. Дуліна ад Барадуліна. – Б-ка Свабоды. – 2004. – С. 46–47.

Белорусский ежегодник. Сборник обзорных и аналитических материалов по развитию ситуации в Республике Беларусь в 2005 году. – Вильнюс, 2006. – Сс. 288–291.

Парушэнні правоў чалавека ў Беларусі ў 2006 годзе. Аналітычны агляд. – Менск, 2007, с. 88.

Валентин Оскоцкий. Мозаика памяти. – Москва: “Пик”, 2008.

Аляксандр Баршчэўскі. Беларуская эміграцыйная пісьмовасць. – Варшава, 2004. – С. 9.

Han kampar for det fria ordet // Svenska Dagbladet, 2006, 5 december, р. 3.

Алесь Пашкевіч // Аляксандр Тамковіч. Лёсы. – 2010. – Сс. 339–346.

Historical novelist/ Paskevic // McMillin Arnold. Writing in cold Climate. Belarusian literature… – London, Maney Publishing…, 2010, рр. 663–669.

Круг лёсу. Алесь Пашкевіч // Ала Сямёнава. У святой краіне выгнання. Імпрэсіі, адлюстраванні. – Мінск: “Кнігазбор”, 2011. – Сс. 428–431.
Леанід Галубовіч. “Прыйдзі са сваім болем” // Новы час / “Літаратурная Беларусь”, 2012, 27 студзеня, с.23.
Павал Абрамовіч. Выбары без выбару, або Якому быць шорт-лісту прэміі Гедройца http://nn.by, 13.01.2013